HUCULSZCZYZNA

HUCULSZCZYZNA

Huculszczyzna  (ukr. Huculszczyna, Гуцульщина) to region historyczno-etnograficzny znajdujący się na południowym-zachodzie Karpat Ukraińskich (Karpaty Wschodnie). Zajmuje obszar górski obwodów iwano-frankowskiego i czerniowieckiego oraz rejon rachowski obwodu zakarpackiego. Południową i zachodnią granicę Huculszczyzny wyznaczają wododziałowe grzbiety Gorganów, Czarnohory i gór Czywczyńskich, a północną i wschodnią linia Zelena (ukr. Зелена) – Delatyn (Deliatyn, Делятин) – Jabłonow (Jabłuniw, Яблунiв) – Pistyń (Пiстинь) – Kosów (Kosiw, Косiв) – Wyżnica (Wyżnycja, Вижниця) – Beregomet (Берегомет) – Mygowe (Мигове) – Banyliw-Pidhirnyj (Банилiв-Пiдгiрний), za zachodzie cała dolina Prutu do Delatyna.

Na przestrzeni wieków Huculszczyzna wielokrotnie zmieniała „właściciela”. W XII wieku należała do księstw ruskich, a od XIV wieku do Rzeczypospolitej. W wyniku I rozbioru Polski znalazła się pod panowaniem Austrii, a następnie Austro-Węgier. W dwudziestoleciu międzywojennym była podzielona między Rumunię, Polskę i Czechosłowację. Dzisiaj praktycznie w całości leży na terenie Ukrainy (za wyjątkiem huculskich wiosek leżących po stronie rumuńskiej w górach Marmarosz).

HUCULI

Huculi to górale pochodzenia ruskiego i wołoskiego. Razem z Bojkami i Łemkami stanowią autochtonicznych mieszkańców Karpat Ukraińskich, czyli Gorganów, Świdowca, Beskidu, Hryniaw i Czarnohory. Niezależnie od zmieniającej się władzy, Huculi wielokrotnie występowali przeciwko gnębicielom. Od XVI po XVIII wiek walka ta przyjęła formę ruchu opryszkowskiego. Najbardziej znanym oprysznikiem i huculskim Robin Hoodem był Ołeksa Dowbusz (tu link do Liuczy). Pomimo sześciuset lat spędzonych pod cudzą komenderą, Hucułom udało się zachować swój dialekt, kulturę i sposób gospodarowania. Dzisiaj język tylko nieznacznie różni się od literackiego ukraińskiego. Charakterystyczne jest przenoszenie końcówki zwrotnej przed czasownik (huc. Я так ся вчора напив = ukr. Я так вчора напився) oraz osobliwości wymowy: вэно (huc.) = вино (ukr.), йек (huc.) =як (ukr.) i in.

FESTIWALE HUCULSZCZYZNY

• Międzynarodowy Festiwal Huculski (ukr. Miżnarodnyj huculśkyj festywal, Міжнародний гуцульський фестиваль) – odbywa się w trzeciej dekadzie września, co roku w innej miejscowości. Podczas festiwalu odbywają się konferencje, jarmark. Głównym celem festiwalu jest rozwój i popularyzacja sztuki tradycyjnej, huculskiej obrzędowości, zwiększenie statusu socjalnego autentycznego huculskiego folkloru, odkrywanie oraz promocja poszczególnych artystów i artystycznych kolektywów. Co roku festiwal gromadzi 10-15 tys. gości.

• Festiwal Bryndzy (ukr. festywal „Huculskaja bryndza”, фестиваль Гуцульська бриндза”) – odbywa się na początku w najwyżej położonym miasteczku Ukrainy – Rachowie (ok. 100 km od Werchowyny). Co ciekawe poza Ukraińcami tłumnie zjeżdżają się nań Węgrzy. Na festiwalu można popróbować budza (niesłona bryndza), bryndzy ostrej, słonej. Jest także wystawa i jarmark huculskiej sztuki ludowej.Na Huculszczyźnie znajduje się najwyższa góra (Howerla) i najwyżej położone jezioro Ukrainy – j. Brebeneskul (1801 m npm). Temat Huculszczyzny w swoich utworach podejmowało wielu Polaków – m.in. Teodor Axentowicz, Stanisław Vincenz, Artur Grottger i Juliusz Kossak. W Polsce największe zbiory sztuki huculskiej (ponad 2 tysiące eksponatów) posiada Muzeum Etnograficzne w Krakowie.

Ciekawostki:

Na Huculszczyźnie znajduje się najwyższa góra (Howerla) i najwyżej położone jezioro Ukrainy – j. Brebeneskul (1801 m npm).

Temat Huculszczyzny w swoich utworach podejmowało wielu Polaków – m.in. Teodor Axentowicz, Stanisław Vincenz, Artur Grottger i Juliusz Kossak.

W Polsce największe zbiory sztuki huculskiej (ponad 2 tysiące eksponatów) posiada Muzeum Etnograficzne w Krakowie.